Szkło tradycyjne, akrylowe (pleksi), poliwęglan

Wielu osobom, gdy słyszą słowo "szklarz", pojawia się automatycznie przed oczami tafla zwykłego (tradycyjnego), przezroczystego szkła, którego głównym składnikiem jest piasek kwarcowy. Jednak zakład szklarski często oferuje także inne wyroby, które to szkło mogą zastąpić. Często będące też wyborem lepszym. W domowych warunkach samodzielne zastosowanie tego typu materiału zazwyczaj ogranicza się do wykonania z niego niewielkiego okna (np. w budynku gospodarczym), szyby w drzwiach szafki/gabloty, półek, a także przykrycia nim blatu itp.

Właściwości szkła tradycyjnego, akrylowego i poliwęglanu

W zakładzie prowadzącym usługi szklarskie, oprócz tradycyjnego szkła, spotkamy się także z ofertą szkła organicznego (akrylowego), czyli popularnej pleksi (znanego też jako pleksa) oraz poliwęglanu. Z każdego z tych materiałów można wykonać wyżej wymienione przedmioty, ale nie będą się one odznaczać dokładnie takimi samymi właściwościami, czyli nie będą się też na nie jednakowo nadawać. W podjęciu wyboru zawsze może pomóc nam szklarz, ale warto samemu poznać kilka tych najważniejszych cech, które oferują te materiały, jeszcze zanim odwiedzimy zakład szklarski.

Odporność na uderzenia

Ta właściwość będzie ważna, chociażby wtedy, gdy w domu przebywają małe dzieci. Niczym nadzwyczajnym nie będzie rzucenie piłką, czy jakimkolwiek innym przedmiotem, w szafkę, uderzenie metalowym samochodzikiem w blat itp. Jeśli w tym przypadku materiałem będzie zwykłe szkło, to najłatwiej o nieszczęście. Najmniejszym z nich będzie potłuczona szyba - gorzej, jeśli dojdzie do poranienia dziecka. To samo można powiedzieć o stosowaniu zwykłej szyby w drzwiach pokojowych. Dzieci lubią zamknąć drzwi z impetem, napierając rękami na szybę. Niejeden taki przypadek skończył się już wizytą w szpitalu. Szkło organiczne (pleksi) jest pod tym względem sporo odporniejsze od zwykłego szkła, ale poliwęglan jest tu bezkonkurencyjny - można uderzyć w niego kijem baseballowym, młotkiem, a i tak pozostanie w jednym kawałku. Tam, gdzie najważniejsza jest taka wytrzymałość i bezpieczeństwo wybór wydaje się prosty.

Odporność na zarysowania

Żeby jednak nie było tak prosto, to w tej właściwości zdecydowanie wygrywa szkło tradycyjne. Szkło akrylowe i poliwęglan o dużo łatwiej zarysować. Do tego stopnia, że przy ich czyszczeniu trzeba być naprawdę ostrożnym. Wystarczą niewielkie twardsze elementy na szmatce - i rysy gotowe. Nie bardzo nadają się z tego powodu także na akwaria (czyszczenie szyb z glonów). Należy także używać delikatnych środków myjących. Pleksi można co prawda szlifować, ale to jest zawsze koszt, który niekoniecznie będzie sprawiał, że takie szlifowanie będzie miało sens. Poliwęglan do takiego szlifowania się nie nadaje. Jeśli więc materiał będzie często się brudził, a wymagana będzie jego przezroczystość i po prostu ładna prezencja lub będzie po nim coś ciągle przesuwane (blaty), to tutaj wygra szkło tradycyjne.

Przezroczystość

Jeśli już mowa o przezroczystości, to tutaj te materiały (jako nowe, nieporysowane itd.) wypadają podobnie, jeśli rozpatrujemy je pod kątem cienkich szyb. W przypadku grubszych nieco odstaje od konkurencji poliwęglan - tutaj zawsze warto spojrzeć w dane, jakie udostępnia producent. Poliwęglan ma też tendencję do żółknięcia.

Odporność na zginanie i sztywność

Ważna cecha przy różnych zastosowaniach np. w przemyśle. W tych domowych ważna, gdy element ma spoczywać na nierównej nawierzchni (np. łukowatej) lub wprawiana szyba musi, chociaż lekko (ale nie tylko lekko) się dopasować lub ma być po prostu zamontowana jako wygięta. Zwykłe szkło łatwo w takim przypadku pęka, jako płaski element się do tego nie nadaje. Trzeba zamówić już gotowe w odpowiednim kształcie, co zwiększa koszt. Często wymagana jest też naprawdę duża precyzja, która może być niełatwa do ustalenia (zmierzenia). Konkurenci wypadają tu zdecydowanie lepiej, szczególnie poliwęglan, który bardzo trudno złamać (zresztą prędzej się po prostu zagnie). Należy jednak zapoznać się z danymi producenta, ponieważ zbyt mocno wygięty poliwęglan będzie z czasem niszczał i pękał. Nie znaczy to, że tradycyjne szkło tu zawsze przegrywa, bo oprócz samej wytrzymałości na zginanie ważna jest też ogólna sztywność. Przykładem będą wspomniane już półki - długie, wykonane nawet z dosyć cienkiego szkła zwykłego nie będą się wyginać podparte nawet tylko na swoich końcach. Pozostałe materiały będą wymagać w takim przypadku dodatkowych podpórek, a jeśli tych nie ma być, to nie będą się na takie półki po prostu nadawać. Trzeba oczywiście pamiętać, że na takiej cienkiej szybie nie możemy ustawić zbyt ciężkich przedmiotów, ale to taka informacja przy okazji.

Waga elementu

To ważna cecha, która wymusza na nas np. dbałość o precyzję montażu - co ma związek także z aspektem finansowym. Dobrym przykładem będzie tu zastosowanie zawiasów w oszkleniu szafki/gabloty, które będzie pozbawione ramy (np. z drewna). W przypadku zamykanej gabloty (np. na modele samochodów) lekki element z pleksi lub poliwęglanu może być wykonany nawet bez zawiasów (szczególnie gdy nie będzie potrzebne jej częste otwieranie) - może opierać się na wewnętrznej uszczelce (chroniącej zawartość gabloty przed kurzem) - i na elemencie mebla (dolna krawędź). Wystarczy, że całość będzie tylko zabezpieczona na zewnątrz tak, by nie mogła wypaść (elementy blokujące można wykonać na różne sposoby, wystarczą blaszki przykręcane do mebla śrubkami). Nawet bez zamontowania uchwytu da się taką szybę bez problemu wyciągnąć.

W przypadku zwykłego szkła taki montaż będzie sporym ryzykiem. Już ewentualne uchwyty trzeba zamontować bardzo solidnie. Raczej zalecane byłoby ich przykręcenie, a nie klejenie. W tym przypadku wykonanie otworów, czy wycięć, będzie na pewno sporo trudniejsze, jeśli nie niemożliwe w domowych warunkach. Bywają sytuacje, że producent mebli dobiera złego typu zawiasy, z których szyba pod swoim ciężarem wypada/wysuwa się... Zastosowanie wielu półek ze szkła zwiększy też znacznie ogólną wagę mebla, co wymusi także jego solidniejsze zamontowanie na ścianie. Najlżejsze jest szkło organiczne.

Inne cechy

Powyższe cechy będą najważniejsze w codziennych domowych warunkach. Warto jeszcze wspomnieć o kilku innych.

Odporność na promienie UV
Szkło i pleksi są odporne, a poliwęglan (by był odporny) musi być pokryty specjalną warstwą, bez tego szybciej niszczeje i żółknie, gdy jest wystawiany na ich działanie.

Łatwość obróbki
Tradycyjne szkło będzie np. najtrudniej samemu oszlifować, czy to dla stępienia krawędzi, czy też do dopasowania jego długości, gdy okaże się, że dobrany wymiar jest odrobinę za duży (czasami robi się to celowo, gdy lepiej mieć odrobinę za długą niż odrobinę za krótką szybę), łatwiejsze będzie też wiercenie otworów (szczególnie w poliwęglanie) i wycięć (tu trzeba jednak pamiętać o kruchości pleksi).

Ostateczny wybór będzie wypadkową różnych cech materiału. Nawet teoretycznie ten sam przedmiot (jak np. półka) może wymagać użycia innego, w zależności od jego dokładnego przeznaczenia, ale mając te podstawowe wiadomości, możemy już na wstępie któryś z materiałów odrzucić. Nie zapominając nigdy o tym, że zawsze mamy możliwość by nasze bardziej skomplikowane wątpliwości rozwiał fachowiec.