Rewolucja przemysłowa - przyczyny, skutki, etapy, wynalazki
Żyjemy w czasach niebywałego rozwoju technologii. Zmieniają one świat w tempie przyprawiającym o zawrót głowy. Kiedy to wszystko się zaczęło? Jakie czynniki zainicjowały proces rewolucji przemysłowej?
Wszystko rozpoczęło się w XVIII wieku w Europie. Liczba ludności kontynentu w tym czasie podwoiła się. Było to związane z szeregiem przemian kulturowych, społecznych i gospodarczych. Wzrosła liczba odkryć w dziedzinie nauki i techniki. Znacząco podniósł się poziom edukacji, zaczęto dbać także o jej upowszechnienie.
Urbanizacja i zmiany sposobu produkcji
Wyżej wymienione czynniki odegrały kluczowa rolę w procesie urbanizacji miast. Zjawisko ściśle związane było z rozwojem przemysłu, powoli zastępującego produkcję manufakturową i rzemieślniczą. W obliczu wzrostu liczebności populacji dawne sposoby organizacji produkcji stawały się coraz bardziej niewydolne. Szukano więc nowych, bardziej wydajnych rozwiązań.
Wielka Brytania - lider zmian urbanizacji
Wszystkie te zmiany najszybciej zachodzić zaczęły w Wielkiej Brytanii. W ich efekcie państwo to niemal przez dwa stulecia zaczęło odgrywać rolę wiodącej potęgi gospodarczej i społecznej świata. Gospodarka surowcowa Wielkiej Brytanii oparta była na imperium kolonialnym, nad którym "słońce nigdy nie zachodzi".
Spróbujmy przyjrzeć się bliżej procesom zachodzącym w dobie osiemnastego stulecia w Anglii. Wszystko zaczęło się od rolnictwa i wprowadzenia nowych metod produkcji rolnej, takich jak płodozmian czy intensywne nawożenie. Spowodowały one zwiększenie produkcji rolnej przy jednoczesnym zmniejszeniu zapotrzebowania na pracowników. Powstały nadmiar siły roboczej oraz rozwój kolonii, rynków finansowych i postępująca akumulacja kapitału prowadziły do pogłębiania się zmian społecznych, o których wspomnieliśmy wcześniej. Przemysł włókienniczy w Wielkiej Brytanii nie był w stanie zaspokoić stale rosnących potrzeb, związanych ze wzrostem liczebności społeczeństwa. Zaczęto więc bardzo intensywnie poszukiwać sposobów na zwiększenie produkcji. Przełomem okazało się wynalezienie maszyny przędzalniczej w 1764 roku przez Jamesa Hargreavesa oraz mechanicznego krosna przez Edmunda Cartwrighta.
Zaś największym wynalazkiem rewolucji przemysłowej - będącym jednocześnie jej symbolem - był silnik parowy skonstruowany w 1764 roku przez Jamesa Watta. W 1784 powstała pierwsza fabryka przędzalnicza, w której zastosowano silniki parowe. Z miejsca znalazły one też szerokie zastosowanie w innych gałęziach przemysłu, napędzając przeróżne maszyny i urządzenia. Dodatkowo wielki postęp dokonał się w metalurgii. Nowy sposób wytwarzania stali, oparty na użyciu w procesie wytopu koksu, okazał się bardzo produktywny. W wyniku wszystkich tych zmian produkcja przemysłowa w Wielkiej Brytanii uległa potrojeniu.
XX i XXI wiek urbanizacji
Tak wyglądał początek procesu wielkich zmian cywilizacyjnych, które pod koniec XX i w początkach XXI wieku objęły już całą planetę. W wielu regionach świata towarzyszy im wzrost poziomu życia, świetnym przykładem mogą tu być Chiny czy Indie. Jednak pogłębiające się rozwarstwienie społeczne, wzrost poziomu ubóstwa to uboczne skutki procesu intensywnej industrializacji. Również Polska na przestrzeni ostatnich 20 lat przeszła wielkie zmiany. Nasz sposób życia różni się diametralnie od stylu życia poprzednich pokoleń.
Żyjemy bardziej komfortowo, przywiązujemy dużą wagę do wystroju wnętrz naszych mieszkań. Wzrastający poziom dobrobytu i standardu życia pociąga za sobą także negatywne skutki, przede wszystkim w sferze społecznej. Rośnie atomizacja społeczna i poziom przestępczości, pogłębia się rozwarstwienie materialne. Jednak odpowiednia polityka gospodarcza powinna stopniowo rozwiązać przynajmniej część z tych problemów.
Komentarze